PORADY EKSPERTA

UMOWA, KONTRAKT (łac. contractus) – w prawie cywilnym  zgodne porozumienie dwóch lub więcej stron ustalające ich wzajemne  prawa lub obowiązki. Według bardziej szczegółowej definicji umowa to  stan faktyczny polegający na złożeniu dwóch lub więcej zgodnych oświadczeń woli (konsens)  zmierzających do powstania, uchylenia lub zmiany uprawnień i obowiązków  podmiotów składających te oświadczenia woli. Umowy są zawsze co  najmniej dwustronnymi czynnościami prawnymi.

Oprócz umów w rozumieniu prawa cywilnego istnieją także umowy administracyjne i umowy międzynarodowe. Niniejszy artykuł dotyczy tylko umów cywilnoprawnych.

Umowa w prawie polskim

Umowy w polskim prawie cywilnym reguluje podgałąź prawa cywilnego zwana prawem zobowiązań, której zasadniczy zrąb znajduje się w księdze trzeciej kodeksu cywilnego.  Księga ta zawiera zarówno przepisy regulujące kwestie wspólne dla  wszystkich umów – związane z ich zawarciem, ważnością, wykonywaniem itp.  – jak i przepisy regulujące konkretne typy umów, najczęściej spotykane w  obrocie prawnym, na czele ze sprzedażą.  Oprócz umów regulowanych przez prawo zobowiązań jest również kilka  typów umów regulowanych przez inne podgałęzie prawa cywilnego: prawo rzeczowe (np. umowa o zniesienie współwłasności, umowa o ustanowienie wieczystego użytkowania) i prawo spadkowe (umowa o dziedziczenie, umowa o dział spadku).

Sposoby zawierania umów

Do swoistych sposobów zawierania umów należą:

oferta i jej przyjęcie
negocjacje
aukcja
przetarg.
Zasada swobody umów

W prawie polskim od 1990 ponownie obowiązuje wywodząca się jeszcze z prawa rzymskiego zasada swobody umów, wyrażona w art. 353¹ Kodeksu cywilnego:

“strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego”

Oznacza to, że co do zasady strony mogą w ramach swobody umów, nie   przekraczając pewnych granic, umówić się o wszystko, co prawo uznaje za podlegające jego uregulowaniom.

Doktrynalny podział umów

Ze względu na obowiązki stron wyróżnia się umowy:

jednostronnie zobowiązujące (np. umowa darowizny) – tylko jedna osoba jest zobowiązana, a druga uprawniona,
dwustronnie zobowiązujące (np. umowa pożyczki)  – obie osoby są zarówno zobowiązane, jak i uprawnione do określonych   czynności, np. obowiązek wydania przedmiotu pożyczki i uprawnienie do   jego uzyskania oraz obowiązek zwrotu przedmiotu pożyczki i uprawnienie   do jego odzyskania.
Wśród umów dwustronnie zobowiązujących wyróżnia się umowy wzajemne,  w których świadczenie jednej ze stron ma odpowiadać świadczeniu drugiej  strony (być jego ekwiwalentem). Przykładem tego typu umów jest np.  umowa sprzedaży, w której jedna ze stron zobowiązuje się przenieść własność rzeczy, a druga strona zobowiązuje się w zamian za to zapłacić  odpowiednią cenę.

Umowy dzielą się ponadto na:

nazwane – uregulowane w Kodeksie cywilnym lub innych ustawach (np. sprzedaż, pożyczka, użyczenie, przewóz)
nienazwane – tworzone na zasadzie swobody umów (np. franczyza, factoring, timeshare).
Forma umowy

Prawo może uzależniać skutki prawne umowy od zawarcia jej z zachowaniem określonej formy. Ze względu na formę wyróżnia się umowy zawarte:

w drodze czynności konkludentnych – takich, które nie mogą być   uznane za formę ustną, a są zrozumiałe dla stron umowy (przykładem może być umowa sprzedaży dwóch piw przez podniesienie dwóch palców, któremu towarzyszy akceptujące kiwnięcie głową barmana),
ustnie,
w formie pisemnej,
w formie pisemnej z urzędowym potwierdzeniem podpisu,
w formie pisemnej z urzędowym potwierdzeniem daty,
w formie aktu notarialnego,
w formie przewidzianej ustawą szczególną,
inne, niewystępujące w prawie polskim.
Co do zasady przy zawieraniu umów nie jest wymagane zachowanie   szczególnej formy, jednakże istnieją liczne wyjątki od tej zasady (np. w  prawie polskim umowa przenosząca własność nieruchomości wymaga dla swej ważności formy aktu notarialnego).



Zapraszam do kontaktu -
tel. 503 470 580
email. biuro@udzialy.eu